Waanzin

Zaterdag 21 juni 2025. Er was in Nederland een belangrijk congres van GroenLinks en de PvdA. Ondertussen heb ik een klus bij ‘de buren’ en loop ik -omdat ik er toch ben- samen met iemand het wandelpad in Nationaal Park Jasmund. Niet echt een grote afstand, twaalf kilometer, maar wel helemaal boven op de krijtrotsen. Heuveltje op en heuveltje neer, soms een trap waar geen eind aan komt, uithijgen en weer door. Wel een drukke route. Allemaal, net als wij, van die rugzaktype’s. Sommigen zelfs met een karretje achter zich aan zeulend met daarin een tentje. Indrukwekkende natuur en zeker een aanrader als je van klimmend wandelen houdt. Hier en daar kijk je over de rand in een diepte van zo’n slordige honderdvijftig meter en overal bordjes om je te waarschuwen voor afbrekende stukken; kom niet te dicht bij de rand! Geweldig allemaal om mee te maken en daar te mogen wandelen. Het is een voorrecht als je als kunstenaar internationaal aan het werk bent, je komt nog eens ergens.

Rügen is het eiland, verbonden met het vasteland door een indrukwekkende brug, in de Oostzee ten noorden van de vroegere DDR. Op sommige plekken heerst er nog steeds, (na vijfendertig jaar!), een beetje een beklemmende sfeer. Veel mensen trekken weg van het eiland en zoeken hun heil in het voormalige West Duitsland. Die beklemmende sfeer hangt helemaal bij het langste gebouw ter wereld, de Kolos van Prora. Een initiatief van Hitler, een ‘Kraft durch Freude’-project, een vakantieverblijf voor 20.000 mensen. Architect van het megalomane gebouw was Clemens Klotz. Op de wereldtentoonstelling van 1937 in Parijs werd de maquette van Prora zelfs bekroond met de Grand Prix de l’Architecture. Een deel is inmiddels inderdaad al een hotel, aan de noordkant is er een surfschool en brasserie. Er is een enorme jeugdherberg in gevestigd en men is het totale bouwwerk helemaal aan het restaureren en renoveren.

Toen ik er voor een deel van de vier-en-een-halve kilometer was langs gelopen had ik er schoon genoeg van. Ik was er helemaal klaar mee. Het is een angstaanjagend bouwwerk, de nazi-sfeer hangt overal. De ramen allemaal hetzelfde, als een gigantisch plein vol met soldaten in hetzelfde uniform. Een kolos die, als je er eenmaal in bent, je gevangen houdt, je bent geen mens meer, maar een nummer. Had het gebouw geen andere bestemming moeten krijgen? Een gedeelte inrichten als museum? Laten zien hoe dit soort megalomane ideeën de wereld vergiftigt. Misschien een gedeelte echt laten verrotten en laten afsterven tot een ruïne en die ruïne dan wel onderhouden als ruïne?

Op hetzelfde moment dat ik langs het gebouw van de waanzin liep, het was ongeveer een uur of vier, was er in Nederland op het congres van GroenLinks en de PvdA een stemming over de motie van Kati Piri. De motie ging over het stoppen van wapenleveranties aan Israël. Ik heb een klein stukje kunnen volgen op mijn telefoon. Het ging er nogal emotioneel aan toe. Er gingen allemaal beelden door mijn hoofd. Van de concentratiekampen die ik heb bezocht. Van al die mensen die destijds op treinen werden gezet onderweg naar de dood. Families die uit elkaar zijn gerukt. De moorden van 7 oktober. De beelden die tot ons komen uit Gaza. De Russische moeders die hun kinderen de ‘gehaktmolen’ in zien verdwijnen. De Oekraïense vrouwen en kinderen in ziekenhuizen die door Russische drones worden vermoord. Oorlog, geweld, haat en waanzin. En dan deze waanzinnige idiote kolos van Prora als een soort van hommage aan de vernietigers van alles wat beschaving is………..Waarom doen mensen deze dingen, waarom die waanzin?

Henk Hofstra