18 maart 2026

18 maart 2026

Volgend jaar, een dag na mijn verjaardag zijn er alweer verkiezingen. Verkiezingen voor de Gemeenteraad. Nu al zijn er legio organisaties van binnen en buiten de culturele sector zich aan het warm lopen. Wat mij opvalt is dat het vooral organisaties zijn. Organisaties die nog steeds niet begrijpen dat kunst en cultuur maken geen democratisch proces is dat je kunt vastleggen in regels en wetten. De kloof tussen organisaties en de makers van kunst en cultuur is misschien wel nooit zo groot geweest. Veel te veel niet-kunstenaars bemoeien zich met de kunst. Een aantal zogenaamde puntenplannen heb ik gelezen, met helaas toenemende weerzin. Uit alles blijkt dat ze er niet zijn voor ons kunstenaars, maar vooral op allemaal manieren en met allemaal verhullend taalgebruik hun eigen belang als organisatie proberen te verdedigen en vooral nog groter te maken. Het gaat niet meer om de kunst, maar om het geld dat door de overheid richting kunst en cultuur wordt geschoven. Organisaties groter en belangrijker maken en de kunstenaars zelf vooral klein en afhankelijk maken en houden. En dat allemaal natuurlijk wettelijk vastleggen samen met de door hen vast te leggen doelstellingen. Ze spreken natuurlijk altijd van ‘heldere doelstellingen’, maar vertellen er niet bij wat die ‘heldere doelstellingen’ dan inhouden. Ook moeten subsidies vanzelfsprekend voor langere tijd worden vastgelegd zodat de zekerheid voor de baantjesjagers, vergadertijgers en apparatsjiks voor langere tijd weer veilig is. Ze roepen zelfs ‘geef meer vertrouwen aan culturele organisaties’ en ontwikkel samenhangend cultuurbeleid. Terwijl ze wel degelijk signaleren dat ‘makers’ kwetsbaar blijven ondanks de zogenaamde Fair Practice Code en de honorariumrichtlijnen, blijven ze maar hameren op het eigenbelang van hun organisaties. Aan de kunst wordt zoals gewoonlijk veel geld verdiend, maar niet door de kunstenaars.

Op verschillende plekken lees ik allemaal adviezen hoe je moet lobbyen, hoe je (als organisatie) het best onder de aandacht kunt komen van verschillende overheden en hoe je een grote kans loopt dat je kunt mee eten uit de ruif van overheidsgeld. Belastinggeld dat door ons allemaal is opgebracht. Belastinggeld dat we besteden aan lantaarnpalen, ziekenhuizen, woningen, wegen, spoorwegen, natuur……. en voor een (te) klein deel aan kunst en cultuur. Geld waar we zuinig en goed mee om moeten gaan. Geld dat in ons geval een groot rendement aan kunst en cultuur moet opleveren. Geld dat niet moet verdwijnen in de zakken van vergadertijgers, maar zoveel mogelijk rechtstreeks bij de makers terecht moet komen. Voor werkplekken, voor materiaal, voor exposities, voor experimenten, voor alles wat nog niet bedacht is en onze beschaving een stapje verder brengt. Wel lees ik weer dat er een ‘waaier van beleidsinstrumenten’ moet worden ontwikkeld, maar nergens lees ik wat de boodschappers, de zichzelf opblazende organisaties nou echt zelf bijdragen aan wat ze prediken. Welke initiatieven, welke risicovolle nieuwe manieren van werken en ondernemen doen ze zelf, welke ateliercomplexen hebben ze gebouwd en welke tentoonstellingsruimtes hebben ze ontwikkeld, welke galerie is door hen opgericht en welke kunstproducties hebben ze voor eigen rekening en risico op de (kunst)markt gezet……? Gelukkig ken ik kunstenaars die dat wel doen, die wel initiatief tonen en exposities organiseren, alles als echte ondernemers, voor eigen rekening en risico. Hulde!

Henk