Misbruik

(Bijna) alle kunstenaars willen kunst maken en dat laten weten en vooral laten zien. Maar sommigen willen dat zo graag dat ze iedere gelegenheid met beide handen gretig aangrijpen. Zo gretig zelfs dat ze overal willen hangen of staan met hun kunst. Onlangs zag ik tot mijn grote verbazing dat een aantal mindere goden die hunkeren naar erkenning hun werk hadden geëxposeerd in de aula van een begraafplaats. Allemaal amateurs waarvan het meeste werk een netvlies beschadigende werking op mij heeft. Triest ook dat een uitvaartverzorger hier aan mee werkt. Je zult er maar opgebaard tussen liggen.

Er wordt ook door dit soort instellingen een soort van misbruik gemaakt van kunstenaars, in dit geval amateurs, maar het kan nog erger. Kunstenaars van naam die prachtig werk maken worden regelmatig bij leven en welzijn misbruikt door musea en presentatie-instellingen. Ze moeten vooral blij zijn dat ze ergens mogen hangen of staan met hun werk. Er is, zo wordt hen verteld, helaas geen budget en bovendien is het sowieso een hele eer om in hun museum te hangen. En het kan nog veel erger. Sommige van die landelijke musea leggen een overeenkomst onder de neus van de kunstenaar waarin zij eisen dat het auteursrecht van de geëxposeerde kunstwerken voor de helft overgaat naar het museum. Dat afbeeldingen van het werk van de kunstenaar die op de expositie hangen, zonder vergoeding mogen worden gebruikt voor allerlei doeleinden en toepassingen. Het is te gek voor woorden. Ze gaan totaal voorbij aan de rechten die je als kunstenaar hebt. Als kunstenaar heb je het auteursrecht. Dat betekent dat niemand je werk mag verveelvoudigen en reproduceren zonder jouw nadrukkelijke schriftelijke toestemming. Je hebt ook het persoonlijkheidsrecht. Dat betekent dat niemand jouw werk mag verminken of misbruiken. Een door jou gemaakt kunstwerk dat bijvoorbeeld verkocht is aan iemand die er een afbeelding van maakt en die afbeelding gebruikt voor een politiek doel dat jou niet aanstaat. Op basis van het persoonlijkheidsrecht kun je hier tegen in opstand komen. Bovendien heb je in voorkomende gevallen ook nog het exploitatierecht. Dat betekent dat je recht hebt op een vergoeding bovenop de verkoopprijs wanneer jouw werk wordt geëxploiteerd. Soms is het allemaal best ingewikkeld, maar het loont altijd de moeite om alles goed te onderzoeken en vooral goed vast te leggen voordat je dingen doet waarvan je je later omdraait in je graf. Bovendien van gratis en voor niks werken kun je geen boodschappen halen. De cultuur bobo’s weten dat maar al te goed.

Henk